Vùng núi Mẫu Sơn nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Lạng Sơn, thuộc địa phận 2 xã Công Sơn, huyện Cao Lộc và Mẫu Sơn, huyện Lộc Bình. Độ cao đỉnh Mẫu Sơn trung bình từ 800 – 1.000m so với mực nước biển, gồm quần thể 80 ngọn núi lớn nhỏ. Đỉnh cao nhất là Phia Po 1.541 m, còn gọi là Núi Cha; kế đến là đỉnh Phia Mê 1.520 m, còn gọi là Núi Mẹ. Núi Cha cao hơn là chỗ dựa vững chãi cho núi Mẹ phía dưới đang cõng núi Con trên lưng như đang ngả đầu vào sự chở che.
Nhiệt độ ở Mẫu Sơn mùa hè trung bình 15 đến 20oC, mùa đông thường xuất hiện băng tuyết, có năm nhiệt độ xuống dưới âm 6oC. Để lên đỉnh Mẫu Sơn phải vượt qua cung đường đèo quanh co hiểm trở.
Trên đường đi, thi thoảng lại xuất hiện những đám mây bất chợt bồng bềnh trên những đỉnh núi cảm giác như đất trời thật gần. 95% người dân sống ở đây là đồng bào Dao nên dọc đường đi, bạn còn có thể gặp nhiều người dân tộc Dao, Tày, Mông, Nùng… đang gùi rau rừng hay bó củi trên vai. Bạn có thể mua vài gánh củi của người dân tộc và đốt lên ngọn lửa trại ấm áp trên sườn núi.
Tuy nhiên, vượt qua quãng đường dài, không khí và cảnh sắc trên đỉnh Mẫu Sơn sẽ làm bạn bất ngờ, một địa điểm lý tưởng để nghỉ ngơi và thư giãn. Núi non xanh biếc, không khí núi rừng khoáng đạt và những mùa hoa sẽ dễ làm người ta nao lòng.
Cẩm tú cầu trên đỉnh Mẫu Sơn.
Tháng 5, những vườn hoa cẩm tú cầu rực rỡ, lung linh trong buổi sớm mai. Hoa được trồng chủ yếu trước những bậc thềm hay hiên nhà của những căn biệt thự cổ. Loài hoa này được đưa lên trồng ở Mẫu Sơn từ những năm đầu thế kỷ XX khi người Pháp phát hiện và cho xây dựng những khu biệt thự nghỉ dưỡng dành cho các quan chức Pháp và thuộc địa.
Cùng với đó là mùa đào chín. Được thiên nhiên ưu đãi, đào ở đây có màu sắc, hương vị khác hẳn những nơi khác. Khi chín bên ngoài có màu xanh nhạt, bên trong đỏ au vị ngọt lịm, giòn tan, mùi thơm dịu rất đặc trưng.
Vùng Mẫu Sơn hiện có rất nhiều dòng suối chảy từ khu vực đỉnh núi xuống chung quanh và tất thảy đều chảy vào sông Kỳ Cùng. Mỗi dòng suối đều có vẻ đẹp riêng, là nguồn sống của hàng trăm hộ dân trong vùng. Thứ nước suối nguồn trong vắt cũng góp phần làm nên thương hiệu rượu Mẫu Sơn ngon nức tiếng và chất lượng tuyệt hảo của Chè San Tuyết.
Đỉnh Mẫu Sơn không có chợ, lẻ tẻ từng nhóm bà con dân tộc thiểu số quây quần bán những sản vật địa phương. Từ mật ong rừng, vài nhánh lan rừng, chanh rừng, lá thuốc, mắc mật, đào… thứ gì cũng rất tươi ngon và được bày biện giản đơn. Bà con cho biết, thời tiết ở Mẫu Sơn thay đổi thất thường, mỗi năm chỉ trồng được một vụ lúa và một vụ ngô, nhưng có năm khi lúa đang chuẩn bị trổ bông bị gió mùa thì mất trắng. Năm nào được mùa cũng chỉ đủ ăn.
Mẫu Sơn còn có nhiều loại cây dược liệu quý hiếm như: sâm thổ cao ly, xuyên khung, bạch chỉ… Nếu bạn ở đêm trên Mẫu Sơn, đừng quên thư giãn và ngâm mình trong bể tắm lá thuốc dân tộc của người Dao, ăn tối và thưởng thức trà San Tuyết tận hưởng không khí rất trong lành và thiên nhiên phóng khoáng…Đó sẽ là những trải nghiệm vô cùng tuyệt vời.
Thanh Hằng