Ngày nay, Bắc Ninh được biết đến không chỉ là mảnh đất giàu truyền thống văn hóa mà còn là tỉnh ở tốp đầu về phát triển kinh tế – xã hội, với quy mô và tốc độ phát triển đô thị mạnh mẽ. Phát triển đô thị được đặt ra là một nội dung quan trọng hàng đầu, xuyên suốt tiến trình đi lên của tỉnh. Theo đó, công tác quản lý quy hoạch đô thị (QHĐT) tất yếu trở thành nhiệm vụ ngày càng quan trọng đối với sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng trong giai đoạn mới.

Ông Cao Văn Hà

Khi tái lập tỉnh, Bắc Ninh có hệ thống đô thị hết sức nhỏ bé, từ xuất phát điểm rất thấp bước vào xây dựng nền kinh tế theo hướng lấy công nghiệp – đô thị làm chủ đạo. Ngay từ những ngày đầu, công tác quy hoạch xây dựng, trong đó trọng tâm là QHĐT được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Vượt lên những khó khăn thách thức, công cuộc xây dựng phát triển đô thị được triển khai với quy mô và tốc độ ngày càng lớn khiến cho hệ thống đô thị phát triển nhanh chóng, theo hướng hiện đại, với diện tích đô thị khoảng trên 200km2. Điểm nổi bật trong những năm vừa qua, TP Bắc Ninh được Bộ Xây dựng thẩm định, trình Chính phủ công nhận là đô thị loại I, TX Từ Sơn đang lập đề án nâng cấp lên đô thị loại III. Bộ mặt đô thị có bước thay đổi đột phá với hàng chục tòa nhà cao tầng theo mô hình đa chức năng, kiến trúc hiện đại, làm nên những điểm nhấn đầy ấn tượng. Hàng loạt công trình công cộng đã và đang được hình thành, đô thị được tích cực chỉnh trang, nâng cấp. Cùng với đó nhân dân cũng dốc sức xây dựng nhà ở, cửa hàng, cửa hiệu làm cho phố xá từng ngày, từng giờ thay đổi, thương mại du lịch sầm uất, biểu hiện rõ nét của kinh tế phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân nâng lên những nấc thang mới.

Đạt được sự phát triển như trên, chính các thế hệ lãnh đạo tỉnh đã sớm nhìn ra và chỉ đạo sâu sát công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch. Đặc biệt, trong giai đoạn vừa qua, Bắc Ninh đã cơ bản hoàn thành “Bộ khung lớn” về quy hoạch phát triển đô thị, với QHV tỉnh, QHC các đô thị, QHC xã nông thôn mới, chương trình phát triển đô thị toàn tỉnh. Và hiện nay đang tích cực triển khai các “Bộ khung nhỏ” với các quy hoạch phân khu và chương trình phát triển đô thị cho từng đô thị. Bên cạnh đó, bộ công cụ quản lý ngày càng được hoàn thiện, bao gồm quy định phân công phân cấp đối với từng lĩnh vực; quy chế quản lý quy hoạch kiến trúc của từng đô thị; hệ thống các quy định chế tài, chỉ thị của Chủ tịch UBND tỉnh và văn bản hướng dẫn từ công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch; quản lý thực hiện quy hoạch, chỉnh trang đô thị, trật tự xây dựng… các cấp, các ngành và địa phương từng bước có những thay đổi về biện pháp, sự phối hợp, do đó công tác quản lý quy hoạch xây dựng có nhiều tiến bộ đáng kể.

Bên cạnh những thành tựu và những ưu điểm đạt được của công tác quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng, quá trình phát triển đô thị còn bộc lộ nhiều hạn chế. Đó là tình hình chậm đầu tư đồng bộ các công trình hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội ở nhiều dự án khu đô thị, khu nhà ở; lĩnh vực trật tự xây dựng còn diễn ra nhiều vi phạm. Tình trạng xây dựng không phép, sai phép, lấn chiếm không gian, kiến trúc chắp vá diễn ra khá phức tạp. Thời gian gần đây các công trình nhà ở kết hợp dịch vụ thương mại gia tăng đột biến, mặc dù biết là tất yếu của quy luật “đô thị hóa” nhưng, sự gia tăng đột ngột khiến cho công tác quản lý nhà nước cũng gặp nhiều khó khăn.

Hiện nay, đứng trước thời cơ mới được tạo ra từ những thành tựu to lớn về kinh tế – xã hội của tỉnh và mục tiêu phấn đấu rút ngắn lộ trình tỉnh trở thành TP trực thuộc Trung ương; trước những thách thức về nguồn lực và ứng phó với những mặt trái của “đô thị hóa”, yêu cầu của giai đoạn mới đặt ra những vấn đề lớn về phát triển đô thị phải giải quyết là:

Thứ nhất, khẩn trương điều chỉnh “Bộ khung chương trình phát triển đô thị toàn tỉnh” phù hợp với yêu cầu rút ngắn lộ trình đưa tỉnh trở thành thành phố trực thuộc trung ương vào năm 2022. Trên cơ sở đó, sớm hoàn thành “Bộ khung chương trình phát triển đô thị” cho từng đô thị, với bước đi thích hợp nhằm rút ngắn thời gian, vì từ nay đến 2022 chỉ còn 4 năm.

Thứ hai, rà soát và điều chỉnh kịp thời kế hoạch đầu tư trung hạn trên cơ sở nắm bắt mục tiêu và định hướng phát triển đô thị, không đợi đến khi hoàn chỉnh bộ khung quy hoạch. Trong đó, tập trung cao độ ĐTXD các công trình hạ tầng khung đô thị, đẩy mạnh thu hút đầu tư, chú trọng vào các tiêu chí đô thị đang còn thấp điểm ở các đô thị nhằm rút ngắn lộ trình nâng cấp các đô thị, đặc biệt là vấn đề nâng 54 xã trong khu vực quy hoạch là đô thị lõi lên phường, nâng tỷ lệ đô thị hóa đang ở mức thấp.

Thứ ba, vấn đề quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, cần tạo ra sự chuyển biến mang tính đột phá về quản lý trật tự xây dựng bằng các giải pháp đột phá. Một trong những giải pháp này chính là cần quyết liệt trong khâu xử lý vi phạm, không để tình trạng can thiệp tạo ra “những vùng cấm” trong xử lý, nghĩa là phải thực hiện quyết liệt trong cả hệ thống chính trị, đặc biệt là của chính quyền đô thị. Cùng với đó, tập trung giải quyết các vấn đề bức xúc về môi trường và văn minh đô thị, khiến cho phát triển đô thị không chỉ tăng về quy mô, tốc độ mà còn được nâng lên rõ rệt về chất lượng đô thị.

Do tính chất quan trọng của vấn đề đặt ra yêu cầu: Các cấp ủy Đảng cần tăng cường sự lãnh đạo công tác quản lý quy hoạch đô thị bằng các nghị quyết chuyên đề, đồng thời nâng cao hiệu quả chỉ đạo đối với quá trình điều hành của các cấp chính quyền, các cơ quan chuyên môn. Sự lãnh đạo, chỉ đạo cần thường xuyên và tăng tính quyết liệt ở các đảng bộ cơ sở và Chi bộ địa phương, các ngành liên quan đến công tác phát triển đô thị. Thực tế cho thấy, ở nhiều nơi, cấp ủy đảng, đặc biệt là ở cơ sở chưa thực sự chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo công tác quản lý quy hoạch xây dựng, nhất là công tác quản lý trật tự xây dựng, dẫn đến còn nhiều tồn tại, hạn chế. Trong nhiều văn bản chỉ đạo của Tỉnh ủy, Chỉ thị số 06/CT-UBND ngày 27/4/2013 và Chỉ thị số 02/CT-UBND ngày 19/01/2016 của Chủ tịch UBND tỉnh đã nêu rõ yêu cầu và các giải pháp đồng bộ về tăng cường công tác quản lý quy hoạch xây dựng và trật tự xây dựng. Vấn đề tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng là yêu cầu cần thiết. Về mặt này, Đảng ủy, lãnh đạo Sở Xây dựng đã đặt ra nhiệm vụ trọng tâm số một là tập trung cùng các địa phương xây dựng hoàn thiện bộ khung về phát triển đô thị và quản lý trật tự xây dựng, trong đó xây dựng giải pháp đột phá về quản lý trật tự xây dựng trong năm 2018.

Để đạt được mục tiêu lớn là đưa tỉnh trở thành TP trực thuộc Trung ương vào năm 2022, tăng cường công tác quản lý quy hoạch đô thị lại càng quan trọng hơn bao giờ hết. Được như vậy, chắc chắn sẽ tạo ra những đột phá mới về hiệu quả quản lý về quy hoạch xây dựng và phát triển đô thị trong giai đoạn mới, giai đoạn đặt ra những yêu cầu mới về sự tăng tốc độ, tăng quy mô và đặc biệt là tăng chất lượng phát triển đô thị của tỉnh.