Đặc biệt, vấn đề quan trọng nhất ở đây là cần có chiến lược truyền thông để các chủ đầu tư bất bất động sản, người dân, thậm chí cả các cơ quan quản lý ở địa phương phải hiểu về lợi thế của việc dùng loại vật liệu này.

Theo ông Lê Văn Tới, Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng), năm 2015, Bộ Xây dựng sẽ quyết liệt vào cuộc vềi việc dùng gạch không nung ở các địa phương. Đến nay đã 2 năm, từ khi có Thông tư hướng dẫn để các địa phương làm quen khi dùng loại vật liệu này. Nhiều vướng mắc, khó khăn được tháo gỡ. Nhìn chung, sản lượng tiêu thụ gạch không nung trong năm 2014 đã tăng đáng kể, trong đó gạch xi măng cốt liệu tăng lên khoảng 25%.

Nhưng nhiều tỉnh thành vẫn đang lo ngại về quy định tỷ lệ dùng gạch không nung trong các công trình xây dựng. Đơn cử, các địa phương cho rằng, quy định năm 2015, các công trình cao từ 9 tầng trở lên không phân biệt nguồn vốn phải dùng tối thiểu 50% gạch không nung rất khó có thể thực hiện bằng biện pháp hành chính.

Bên cạnh lo ngại từ cấp quản lý ở địa phương, hầu hết các nhà thầu và chủ đầu tư đều chưa quen với sử dụng gạch không nung. Phó giám đốc Sở Xây dựng Bến Tre Bùi Trang Thuận cho biết, trong 5 công trình sử dụng gạch không nung tại địa phương, có đến 4 công trình đã gặp sự cố nứt tường và loại gạch được sử dụng là gạch bê tông bọt. Trước thực tế này, UBND tỉnh Bến Tre đã gửi Bộ Xây dựng văn bản xin “dừng” sử dụng gạch không nung.

Trao đổi với phóng viên về vấn đề này, một quan chức Bộ Xây dựng khẳng định, Bộ Xây dựng không thể chấp nhận việc xin dừng sử dụng gạch không nung trong các công trình vì đây là một chủ trương lớn của Chính phủ. Hơn nữa, khi sử dụng loại gạch này có sự cố thì phải kiểm tra xem lỗi tại đâu. Nếu loại gạch đó không phù hợp thì dùng loại gạch khác.

Hiện nay, việc đưa gạch không nung vào công trình vẫn gặp khó khăn (ảnh: Hoài Nam)

Nhưng trong khi các tỉnh, thành phố khác đang lúng túng trong vấn đề đưa gạch không nung vào các công trình xây dựng, Tp.HCM đã có cơ chế tạo thuận lợi và chủ động hướng dẫn cho các doanh nghiệp, chủ đầu tư dùng loại vật liệu này. Đồng thời, Tp.HCM đã tổ chức hội thảo liên kết vùng phía Nam với mục đích cùng nhau đưa gạch không nung vào dùng. Như đối với sự cố nứt tường tại Bến Tre, tại Hội nghị liên kết phát triển vật liệu xây dựng theo hướng bền vững được Tp.HCM phồi hợp với Bình Phước tổ chức đã có kết luận về sự cố này ngay khi tỉnh này còn đang tìm nguyên nhân.

Tham luận của các đơn vị tại hội thảo liên kết vùng cho thấy, thì sự cố nứt tường này hoàn toàn do lỗi kỹ thuật ở quá trình thi công. Đặc biệt, vẫn có một công trình không bị nứt trong 5 công trình dùng cùng một loại vật liệu thì lỗi không phải do gạch.

Hiện nay, để đưa gạch không nung vào công trình theo lộ trình đã được Chính phủ phê duyệt, Tp.HCM đang tích cực thực hiện liên kết vùng. Nhưng còn nhiều vấn đề phải giải quyết bởi gạch không nung vẫn còn khá mới mẻ đối với người dùng.

Đối với các sản phẩm cụ thể của loại vật liệu xây dựng này, trong khi gạch bê tông khí chưng áp (AAC) và gạch xi măng cốt liệu đang có bước tiếp cận thị trường tương đối khả quan thì gạch bê tông bọt vẫn còn rất gian nan. Tương lai tiêu thụ sản phẩm này đã bị giáng một đòn chí mạng bởi sự cố nứt tường tại Bến Tre mặc dù lỗi không thuộc về nhà sản xuất. Có thể thấy, các sản phẩm gạch không nung đã phải cạnh tranh lẫn nhau.

Ông Phạm Hữu Quang Viên, Giám đốc Công ty CP Phân phối Vương Hải cho biết: “Bức tranh tiêu thụ gạch AAC đã có phần sáng lên khi Nhà máy V-block đã chạy hết khoảng 80% công suất, tiêu thụ trong nước cũng tăng rõ rệt, đặc biệt là tiêu thụ trong dân. Tuy nhiên, để có thể sử dụng với khối lượng như gạch đỏ chắc còn phải đợi một thời gian dài nữa”.

Ngay tại Tp.HCM, nhiều dự án bất động sản, công trình vẫn đang sử dụng 100% gạch đỏ và chỉ những công trình thực hiện tiêu chí công trình xanh mới sử dụng gạch không nung, còn một số công trình khác dùng theo kiểu “thí nghiệm”.

Theo tìm hiểu của phóng viên, chủ đầu tư đa phần vẫn “ngại” sử dụng gạch không nung bởi phải thay đổi ngay từ khâu thiết kế và việc thi công chưa quen, làm tăng chi phí dự toán công trình. Vì thế, họ vẫn “ngại” khi có chế tài bắt buộc thì Sở Xây dựng sẽ là “cửa ải” khó qua nếu thiết kế không được phê duyệt khi không dùng vật liệu này.

Một số công trình tại Hà Nội đã “tập dượt” cho việc dùng gạch không nung như một bước chuẩn bị. Phó tổng giám đốc Tổng Công ty Đầu tư và phát triển Nhà Hà Nội (HANDICO) Nguyễn Tử Quang cho biết: “HANDICO đã có những tính toán cụ thể trong việc sử dụng gạch không nung trong các công trình. Về cơ bản, chi phí công trình đã giảm được một phần. HANDICO sẽ nghiêm túc thực hiện chủ trương thay thế gạch đỏ bằng gạch không nung. Việc thay thế vật liệu xây dựng sẽ được lên kế hoạch ngay từ lúc thiết kế, lập dự toán công trình”.