(Xây dựng) – Thanh tra Chính phủ có Kết luận Thanh tra số 1203/KL-TTCP về quản lý đầu tư xây dựng một số Dự án nhà ở, khu đô thị và quản lý, sử dụng quỹ nhà để lại từ các dự án đầu tư phát triển khu nhà ở, khu đô thị theo Quyết định số 123/2001/QĐ-UB ngày 06/12/2001 của UBND TP Hà Nội; giai đoạn từ năm 2002 đến năm 2014 đã chỉ ra nhiều sai phạm và trách nhiệm thuộc về Thường trực UBND TP Hà Nội và một loạt Sở, ngành. Nhưng cho đến nay, việc xử lý những sai phạm đó vẫn còn bị giấu trong “tay áo”, khiến dư luận bức xúc.
Kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra nhiều sai phạm của Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội (Nguồn: Internet)
Theo đó, Thanh tra Chính Phủ trực tiếp thanh tra 38/204 dự án thì 38 dự án đều có sai phạm; nhiều dự án làm trái các văn bản của Chính phủ, gây thất thoát ngân sách Nhà nước, vi phạm Luật Ngân sách.
Cụ thể, việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch 1/500 không căn cứ vào quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/2000 đã được duyệt (số tầng, mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất, tầng hầm, tầng kĩ thuật, nâng chiều cao tầng nhà…). Tình trạng này khá phổ biến ở các dự án đầu tư được thanh tra. Hậu quả là các dự án sau đầu tư đã góp phần phá vỡ quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết 1/2000 đã phê duyệt.
Tình trạng “tùy tiện” đó tạo ra cơ chế xin – cho ảnh hưởng đến trật tự kỷ cương và quyền lợi của Nhà nước. Những vi phạm này dẫn đến Chủ đầu tư được hưởng lợi, vì không phải thực hiện nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất do những điều chỉnh quy hoạch có lợi cho chủ đầu tư, gây thất thu ngân sách Nhà nước, kiểm tra ở 09 dự án với số tiền là 205.950,23 triệu đồng.
Thanh tra Chính phủ cũng đã chỉ rõ nhiều sai phạm liên quan đến đầu tư xây dựng theo quy hoạch. Cụ thể, công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng còn nhiều hạn chế, bất cập như: Chất lượng quy hoạch yếu, các bước lập quy hoạch chưa phù hợp với một số chỉ tiêu, phải điều chỉnh quy hoạch cục bộ nhiều lần, dẫn đến thay đổi về tầng cao, hệ số sử dụng đất, mật độ xây dựng… mang tính chất tự phát, thiếu căn cứ khoa học cũng như thực tiễn…
Nhiều sai phạm khác cũng được Thanh tra Chính phủ chỉ rõ và trách nhiệm thuộc về Thường trực UBND TP Hà Nội, các Sở: Quy hoạch – Kiến trúc; Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Tài chính và Chủ đầu tư.
Cụ thể, đối với Sở Tài chính và Quỹ Đầu tư phát triển thành phố, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ: Sở Tài chính và Quỹ Đầu tư phát triển thành phố thực hiện việc thu, quản lý và sử dụng một số khoản thu như: Tiền sử dụng đất, tiền chênh lệch giữa giá bán nhà và giá thành xây dựng, khoản thu từ bán chung cư của dự án, khu đô thị và bàn giao cho thành phố… là thực hiện không đúng chức năng theo quy định của pháp luật tại Khoản 2, Điều 7 Luật Ngân sách 2002; khoản 3 Điều 54 Luật Ngân sách; sử dụng nguồn thu chưa đúng tại Điều 72 Luật Ngân sách 2002.
Quỹ Đầu tư phát triển thành phố là đơn vị không có chức năng thu và quản lý nguồn thu. Tuy nhiên, tính đến năm 2014 Quỹ đã thu về tài khoản là 2.040.589,33 triệu đồng, đến năm 2015 Quỹ đã nộp đủ 2.040.589,33 triệu đồng vào ngân sách thành phố.
Từ 2010 – 2015, Sở Tài chính đã thu về tài khoản của Sở tại kho bạc là 2.955.358,53 triệu đồng, bao gồm 2.507.926,53 triệu đồng tiền bán nhà tái định cư do Cty TNHH MTV quản lý kinh doanh và phát triển nhà Hà Nội nộp đến tháng 9/2015.
Số tiền 447.432 triệu đồng tiền sử dụng đất của các dự án (Cty Hapulico 272.082 triệu đồng, Cty CP ĐTXD và kinh doanh nhà Từ Liêm 78.990 triệu đồng; Dự án xây dựng Khu văn phòng, dịch vụ và nhà ở tại 310 Minh Khai là 963.360 triệu đồng). Sở Tài chính đã chi 1.323.420,08 triệu đồng, còn dư trên tài khoản là 1.631.938,45 triệu đồng.
Kết luận Thanh tra đã chỉ rõ trách nhiệm thuộc thường trực UBND thành phố, Sở Tài chính và Quỹ Đầu tư phát triển thành phố các nhiệm kì từ 2008 – 2015.
Đối với Sở Xây dựng TP Hà Nội, qua Kết luận Thanh tra, có thể thấy đơn vị này phải chịu trách nhiệm vi phạm xây dựng, quy hoạch của hàng loạt dự án về việc quản lý, ký hợp đồng cho thuê kinh doanh dịch vụ…
Cụ thể, Cty TNHH MTV Quản lý kinh doanh và phát triển nhà Hà Nội từ năm 2013 – 2015 đã ký hợp đồng mới cho 66 đơn vị, cá nhân theo chấp thuận của Sở Xây dựng và 17 đơn vị, cá nhân hết hợp đồng tiếp tục sử dụng; có 34/65 đơn vị còn nợ tiền thuê nhà 6.199,47 triệu đồng. Hiện nay, có 28 điểm xí nghiệp quản lý dịch vụ và khai thác đã tự bố trí cho các hộ sử dụng diện tích kinh doanh nhưng không có hợp đồng thuê và chưa được sự chấp thuận của UBND TP Hà Nội với diện tích là 5.387,85m2; Cty tự tính tiền sử dụng của các hộ kinh doanh với số tiền phải thu là 23.471,77 triệu đồng, số thu được 2.891,50 triệu đồng, số còn phải thu là 20.880 triệu đồng.
Việc Cty tiếp tục ký hợp đồng với cho 66 đơn vị, cá nhân, tất cả các hợp đồng đều không được tổ chức đấu giá là thực hiện không đúng quy định tại Điều 1 và Điều 17 Quyết định 33/2012/QĐ-UBND ngày 20/11/2012 của UBND TP Hà Nội. Trách nhiệm thuộc Giám đốc Cty TNHH MTV quản lý kinh doanh và phát triển nhà Hà Nội, Sở Xây dựng.
Đối với Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội: Thanh tra Chính phủ đã kiểm tra 10 dự án, có 10/10 dự án vi phạm quy hoạch, vi phạm một số nội dung về quản lý đầu tư xây dựng. Trong đó, 03 dự án phê duyệt điều chỉnh quy hoạch 1/500 nhưng một số chỉ tiêu về quy hoạch không căn cứ vào quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/2000, không phù hợp với quy hoạch chi tiết 1/2000 đã được phê duyệt như: Số tầng, mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất.
Trong quá trình phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 còn có tình trạng không tuân thủ về chỉ tiêu quy hoạch; một số dự án phê duyệt không có tầng hầm, tầng kĩ thuật. Tuy nhiên, Sở Quy hoạch – Kiến trúc vẫn chấp thuận phương án kiến trúc có cả tầng hầm và tầng kỹ thuật.
Việc Sở Quy hoạch – Kiến trúc chấp thuận phương án kiến trúc không tuân thủ quy định của pháp luật, dẫn đến nhiều chủ đầu tư được hưởng lợi vì không phải thực hiện nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, gây thất thu ngân sách Nhà nước, ảnh hưởng đến cảnh quan, môi trường, điều kiện sinh hoạt khu dân cư.
Một số quyết định phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500 ở một số dự án không đúng, nội dung điều chỉnh chưa phù hợp với quy định quản lý quy hoạch đô thị như: Dự án Thành phố Giao lưu, khu cách ly đã điều chỉnh thành khu nhà liền kề để bán và làm bãi đỗ xe…
Ngoài ra, Sở Quy hoạch – Kiến trúc còn phải chịu trách nhiệm tại các dự án như: Dự án Khu đô thị mới Kim Văn – Kim Lũ do Vinaconex 2 làm Chủ đầu tư; Dự án đầu tư xây dựng công trình văn phòng, dịch vụ công cộng, nhà ở và trường học tại 310 Minh Khai, quận Hai Bà Trưng; Dự án xây dựng nhà ở chung cư cho CBCC quận Tây Hồ và các cơ quan của TP tại ô đất CT03B thuộc quỹ đất 20% Khu đô thị Nam Thăng Long do Cty CP Xây dựng Lạc Hồng làm Chủ đầu tư…Và hàng loạt dự án vi phạm trật tự xây dựng, vi phạm quy hoạch có trách nhiệm của Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội và Sở Xây, dựng điển hình như: Dự án Khu đô thị mới Dịch Vọng do Cty CP phát triển đô thị Từ Liêm làm chủ đầu tư…
Cụ thể, Sở Quy hoạch – Kiến trúc chấp thuận phương án thiết kế sơ bộ kiến trúc công trình nhà ở cao tầng NO9-B1 và NO9-B2 thêm tầng kỹ thuật tại Văn bản số 1100/QHKT-P1 ngày 3/8/2007 và công trình nhà NO-10 điều chỉnh tăng quy mô từ 32 tầng lên 34 tầng (bao gồm cả tầng kỹ thuật và tầng tum) tại Văn bản số 1176/QHKT-P8 ngày 1/4/2014 là không phù hợp với QHCTXD tỷ lệ 1/500 và QHCTXD tỉ lệ 1/2000 đã phê duyệt, vi phạm khoản 2, điều 7 Nghị định 02/2006/NĐ-CP ngày 05/01/2006 của Chính phủ.
Chủ đầu tư đã xây dựng 3 tầng kỹ thuật diện tích hàng nghìn mét vuông nhưng lại cho thuê làm văn phòng kinh doanh là không phù hợp quy hoạch xây dựng, sử dụng không đúng mục đích, vi phạm Điểm a, Khoản 1, Điều 36 Luật Xây dựng năm 2003.
Việc xây dựng sai quy hoạch đối với các tòa nhà trên chưa được cơ quan quản lý về quy hoạch và trật tự xây dựng đô thị xử lý theo quy định, vi phạm Nghị định số 108/2007/NĐ-CP ngày 7/12/2007 của Chính phủ về xử lý vi phạm trật tự xây dựng.
Đối với Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hà Nội, Thanh tra Chính phủ cũng đã chỉ ra nhiều sai phạm nghiêm trọng tại các dự án. Đơn cử, tại Dự án Khu đô thị mới Kim Văn – Kim Lũ do Vinaconex 2 làm Chủ đầu tư. Đến thời điểm thanh tra, 2 doanh nghiệp này chưa có hợp đồng chuyển nhượng cho nhà đầu tư thứ cấp để xây dựng nhà chung cư trên diện tích đất này và chưa được cấp có thẩm quyền của thành phố cho phép. UBND thành phố chưa xác định tiền sử dụng đất phải nộp, chủ đầu tư (Vinaconex 2) chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính.
Ngoài ra, các Sở, ngành trên còn phải chịu trách nhiệm ở một loạt dự án qua thanh tra có sai phạm như: Dự án khu nhà ở và công trình công cộng tại Cổ Nhuế 2 do Cty TNHH MTV kinh doanh dịch vụ Hà Nội (Handi Resco) làm chủ đầu tư; Dự án khu Nhà ở tại Mễ Trì, Từ Liêm do Cty CP kinh doanh và phát triển nhà Hà Nội (Hanhud) làm Chủ đầu tư…
Trong số các dự án có sai phạm phải nộp tiền sử dụng đất bổ sung gồm có: Chủ đầu tư vi phạm nghiêm trọng về sử dụng công trình, mua bán căn hộ, đầu tư hạ tầng và nợ đọng tiền chênh lệch như: Cty TNHH MTV Quản lý kinh doanh và phát triển nhà Hà Nội, Cty CP Tập đoàn Hà Đô, Cty CP Hữu Nghị Fortika, Cty CP Thanh Bình, Cty CP Đầu tư xây dựng Hà Nội.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị thu hồi số tiền 1.053.097,84 triệu đồng vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ. Cụ thể: Số tiền 205.950,23 triệu đồng do các dự án điều chỉnh quy hoạch xây dựng, xây sai quy hoạch, nhưng chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với phần diện tích tăng thêm.
Đồng thời, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP Hà Nội tiến hành tổ chức kiểm điểm đối với các tập thể, cá nhân có trách nhiệm qua các thời kì để xảy ra sai phạm.
Nhưng cho đến nay, việc xử lý trách nhiệm của các cá nhân, tập thể, các Sở, chủ đầu tư theo Kết luận thanh tra vẫn còn rất mập mờ, trong khi đó quy hoạch Hà Nội đang bị phá vỡ từng ngày bởi những sai phạm này. Đã đến lúc UBND TP Hà Nội cần minh bạch, rõ ràng trong việc xử lý các vị phạm theo Kết luận của Thanh tra Chính phủ, để người dân không ngoài nghi về việc có hay không sự bao che, núp bóng cho những sai phạm này.