Báo cáo từ Bộ Xây dựng cho thấy, sau 5 năm triển khai Quyết định số 567/QĐ-TTg ngày 28/4/2010 và Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 28/11/2012 do Thủ tướng Chính phủ ban hành về phát triển (vất liệu xây dựng) VLXD không nung, trên cả nước, tổng công suất mới đạt khoảng 6,5 tỷ viên gạch không nung/năm, chỉ chiếm 29% trong tổng sản lượng VLXD năm vừa qua.

Cũng theo báo cáo này, những chỉ tiêu sản lượng sản xuất, tiêu thụ của vật liệu không nung đã đạt và vượt mức mục tiêu đề ra.

Đặc biệt, con số trên khá tương đồng với đánh giá của nguyên Chủ tịch Hiệp hội VLXD Việt Nam TS. Trần Văn Huynh. Trao đổi với phóng viên, ông Huynh cho biết, năng lực sản xuất gạch không nung ở Việt Nam hiện nay đang ở mức 6 tỷ viên/năm. Số lượng này có thể đáp ứng được 23-24% nhu cầu nội địa về gạch xây dựng.

Tuy nhiên, theo tiết lộ của ông Huynh, các nhà máy sản xuất hiện chỉ khai thác được 50% năng lực nói trên, nghĩa là khoảng 3 tỷ viên do hoạt động cầm chừng. Sản phẩm này đầu ra đang khó. Ông Huynh cho hay, lượng gạch không nung tồn kho nhiều năm qua đã lên tới hàng tỷ viên.

Theo khảo sát của phóng viên, khái niệm “vật liệu không nung” hiện nay còn khá xa lạ với nhiều đơn vị xây dựng, nhất là ở các công trình xây dựng dân dụng.

Gạch không nung đang được giới thiệu trong một triển lãm VLXD Ảnh: Mạnh Tùng

Giám đốc Công ty Đầu tư Kiến trúc Xây dựng Thiết Thạch (quận 10, Tp.HCM) Trần Tuấn Long nhận định, khi đặt hàng xây dựng, các khách hàng cá nhân không biết và quan tâm tới vật liệu không nung.

Theo ông Long, khách hàng vẫn có tâm lý e ngại với loại vật liệu này bởi nó còn khá mới lạ trên thị trường. Trong khi đó, khách hàng lại quen dùng gạch nung truyền thống do giá rẻ hơn, lại được “kiểm chứng” chất lượng từ xưa tới nay nên họ sẽ yên tâm hơn.

Thông tư 09/2012/TT-BXD năm 29012 của Bộ Xây dựng quy định về sử dụng vật liệu không nung trong các công trình xây dựng cho thấy, những công trình được đầu tư bằng vốn ngân sách Nhà nước ở các đô thị loại 3 phải dùng 100% VLXD không nung bắt đầu từ đầu năm 2013.

Theo thông tư trên, những công trình xây dựng 9 tầng trở lên, không phân biệt nguồn vốn, từ năm 2012 tới 2015, phải dùng tối thiểu 30% và sau năm 2015, phải dùng tối thiểu 50% VLXD không nung loại nhẹ trong tổng số VLXD cho công trình.

Tuy nhiên, ông Huynh cho hay, nhiều công trình nằm trong diện trên vẫn không chấp hành nghiêm túc quy định này khi chỉ sử dụng vật liệu không nung ở những công trình phụ, tường rào nhằm đối phó hơn là dùng cho toàn bộ công trình chính.

Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, quản lý ở nhiều địa phương lại buông lỏng dẫn tới sự không đồng bộ trong việc phát triển vật liệu không nung trên toàn quốc. Theo ông Huynh, điều đó càng làm cho đầu ra của những sản phẩm vật liệu không nung, nhất là gạch không nung thêm khó khăn.

Cổng thông tin điện tử Chính phủ mới đây đã đăng tải thông tin, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đã giao cho Bộ Xây dựng tổ chức những đoàn kiểm tra triển khai Chỉ thị số 10/CT-TTg và Thông tư 09/2012/TT-BXD nhằm phát hiện và xử lý các trường hợp không tuân thủ dùng VLXD không nung.

Ngoài ra, ông Hoàng Trung Hải cũng đôn đốc các địa phương trên cả nước xây dựng lộ trình xóa bỏ lò gạch thủ công, rà soát chính sách hỗ trợ nghiên cứu, sản xuất VLXD không nung.